Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ)

Γιώργος Πανταβός GP
May 16
2 min read

Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ), γνωστή διεθνώς ως ADHD (Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder), είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή που επηρεάζει την ικανότητα συγκέντρωσης, τον έλεγχο των παρορμήσεων και τη ρύθμιση της ενέργειας. Τα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως στην παιδική ηλικία και μπορεί να συνεχιστούν έως την ενηλικίωση.

Τι είναι η ΔΕΠΥ;

Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας των ΗΠΑ (NIMH), η ΔΕΠΥ χαρακτηρίζεται από τρία βασικά συμπτώματα:

Απροσεξία: δυσκολία στη διατήρηση της προσοχής, ξεχνάει εύκολα, αποσπάται εύκολα.
Υπερκινητικότητα: υπερβολική κινητικότητα, ανησυχία, αδυναμία παραμονής σε καθιστή θέση.
Παρορμητικότητα: δράση χωρίς σκέψη, διακοπή άλλων, δυσκολία στην αναμονή της σειράς.

Η ΔΕΠΥ επηρεάζει σημαντικά την καθημερινή λειτουργικότητα, τις σχολικές και επαγγελματικές επιδόσεις, καθώς και τις διαπροσωπικές σχέσεις.

Τύποι ΔΕΠΥ

Η Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία (APA) αναγνωρίζει τρεις κύριους τύπους ΔΕΠΥ:

Προεξάρχουσα απροσεξία: κυριαρχούν τα συμπτώματα απροσεξίας.
Προεξάρχουσα υπερκινητικότητα-παρορμητικότητα: κυριαρχούν τα συμπτώματα υπερκινητικότητας και παρορμητικότητας.
Συνδυασμένος τύπος: παρουσία και των τριών συμπτωμάτων.

Η διάγνωση βασίζεται σε κλινική αξιολόγηση, ιστορικό και παρατήρηση της συμπεριφοράς.

Αίτια και παράγοντες κινδύνου

Η αιτιολογία της ΔΕΠΥ είναι πολυπαραγοντική και περιλαμβάνει:

Γενετικούς παράγοντες: ισχυρή κληρονομική συνιστώσα.
Νευροβιολογικούς παράγοντες: διαφορετική λειτουργία εγκεφαλικών περιοχών που σχετίζονται με την προσοχή και τον έλεγχο των παρορμήσεων.
Περιβαλλοντικούς παράγοντες: π.χ., έκθεση σε τοξίνες, πρόωρη γέννηση, χαμηλό βάρος γέννησης.

Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στο MDPI, η παγκόσμια επικράτηση της ΔΕΠΥ εκτιμάται μεταξύ 5,9% και 7,1% στα παιδιά και 1,2% έως 7,3% στους ενήλικες. MDPI

Αντιμετώπιση και θεραπεία

Η ΔΕΠΥ είναι διαχειρίσιμη με κατάλληλη παρέμβαση. Οι κύριες θεραπευτικές προσεγγίσεις περιλαμβάνουν:

Φαρμακευτική αγωγή: ψυχοδιεγερτικά φάρμακα (π.χ., μεθυλφαινιδάτη) και μη διεγερτικά φάρμακα.
Ψυχοθεραπεία: γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία για την ανάπτυξη δεξιοτήτων διαχείρισης συμπτωμάτων.
Εκπαιδευτικές παρεμβάσεις: προσαρμογές στο σχολικό περιβάλλον και υποστήριξη μάθησης.
Υποστήριξη οικογένειας: εκπαίδευση γονέων για την κατανόηση και διαχείριση της ΔΕΠΥ.