Η επίδραση της μουσικής στον αυτισμό: επιστημονική τεκμηρίωση

Ο αυτισμός (ASD) χαρακτηρίζεται από δυσκολίες στην κοινωνική επικοινωνία και περιορισμένες ή επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές. Η μουσική χρησιμοποιείται ευρέως σε θεραπευτικά προγράμματα ως μέσο ενίσχυσης της κοινωνικής αλληλεπίδρασης, της επικοινωνίας, της συναισθηματικής έκφρασης και της αισθητηριακής ρύθμισης.

Επιστημονικές έρευνες

1. Μουσικοθεραπεία και κοινωνική επικοινωνία

Μια πολυκεντρική τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη μελέτη (RCT) με 364 παιδιά σε 9 χώρες (Bieleninik et al., 2017) διαπίστωσε ότι η μουσικοθεραπεία μαζί με την τυπική θεραπεία δεν βελτίωσε στατιστικά σημαντικά τα συνολικά συμπτώματα αυτισμού (ως προς το ADOS) αλλά παρατηρήθηκαν βελτιώσεις στην κοινωνική αλληλεπίδραση και ευχέρεια λόγου στις επιμέρους αναλύσεις.

Πηγή:Bieleninik, Ł., Geretsegger, M., Mössler, K. A., et al. (2017). Effects of improvisational music therapy vs enhanced standard care on symptom severity among children with autism spectrum disorder: The TIME-A randomized clinical trial. JAMA, 318(6), 525–535. doi:10.1001/jama.2017.9478

2. Αντίληψη της μουσικής στα άτομα με αυτισμό

Έρευνα του Molnar-Szakacs και συνεργατών (2009) έδειξε ότι άτομα με αυτισμό παρουσιάζουν τυπική ή και υπερευαισθησία στην αντίληψη των μουσικών στοιχείων, όπως μελωδία, ρυθμός και τονικό ύψος. Παρόλα αυτά, οι συναισθηματικές αντιδράσεις στη μουσική ενδέχεται να διαφέρουν, λόγω διαφορών στη λειτουργία του συστήματος κατοπτρικών νευρώνων.

Πηγή:Molnar-Szakacs, I., & Heaton, P. (2012). Music: A unique window into the world of autism. Annals of the New York Academy of Sciences, 1252(1), 318–324. doi:10.1111/j.1749-6632.2012.06465.x

3. Μουσική επεξεργασία και εγκεφαλική δραστηριότητα

Μελέτη με fMRI (Lai et al., 2012) ανέδειξε ότι άτομα με ASD παρουσιάζουν διαφορετική ενεργοποίηση στις περιοχές συναισθηματικής επεξεργασίας κατά την ακρόαση μουσικής σε σύγκριση με νευροτυπικά άτομα, γεγονός που υποδεικνύει διαφοροποιημένη νευρωνική επεξεργασία αλλά όχι απαραίτητα μειωμένη μουσική απόλαυση.

Πηγή:Lai, G., Pantazatos, S. P., Schneider, H., & Hirsch, J. (2012). Neural systems for speech and song in autism. Brain, 135(3), 961–975. doi:10.1093/brain/awr335

4. Μουσική παρέμβαση και λεκτικές δεξιότητες

Μια πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση (Reschke-Hernandez, 2011) συμπέρανε ότι η μουσικοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση των δεξιοτήτων λόγου και επικοινωνίας, ειδικά σε παιδιά που είναι χαμηλά λεκτικά ή μη λεκτικά, αξιοποιώντας τη μελωδία και το ρυθμό ως υποστηρικτικό πλαίσιο παραγωγής ήχου.

Πηγή:Reschke-Hernandez, A. E. (2011). History of music therapy treatment interventions for children with autism. Journal of Music Therapy, 48(2), 169–207. doi:10.1093/jmt/48.2.169

Συμπεράσματα

• Η μουσική αποτελεί ένα αποτελεσματικό εργαλείο υποστήριξης της κοινωνικής επικοινωνίας και της λεκτικής ανάπτυξης σε άτομα με αυτισμό, αν και οι επιδράσεις ποικίλλουν ανάλογα με τη μέθοδο παρέμβασης, την ένταση, τη διάρκεια και την εξατομίκευση.

• Η νευροεπιστημονική έρευνα δείχνει ότι οι μουσικές ικανότητες παραμένουν συχνά ανέπαφες ή ενισχυμένες σε σχέση με άλλες κοινωνικές λειτουργίες, καθιστώντας τη μουσική σημαντικό μέσο διαμεσολάβησης στη θεραπευτική διαδικασία.