Η έλξη των παιδιών με αυτισμό προς τα τρένα και τα αεροπλάνα

Η ενασχόληση παιδιών στο φάσμα του αυτισμού με συγκεκριμένα αντικείμενα ή θεματικές περιοχές αποτελεί ευρέως τεκμηριωμένο φαινόμενο. Μεταξύ αυτών, τα μέσα μεταφοράς, και ειδικότερα τα τρένα και τα αεροπλάνα, καταλαμβάνουν εξέχουσα θέση. Διεθνείς μελέτες έχουν επιχειρήσει να εξηγήσουν γιατί τα συγκεκριμένα αντικείμενα ασκούν τόσο μεγάλη έλξη.

Σύμφωνα με στοιχεία της Autism Speaks (2020), περίπου το 19 % των παιδιών και εφήβων στο φάσμα αναπτύσσουν ενδιαφέροντα γύρω από οχήματα και μέσα μεταφοράς. Τα ενδιαφέροντα αυτά σχετίζονται με τον τρόπο που τα άτομα στο φάσμα επεξεργάζονται πληροφορίες και οργανώνουν τη σκέψη τους.

Η προβλεψιμότητα και η δομή φαίνεται να αποτελούν βασικούς παράγοντες. Τα τρένα κινούνται σε σταθερές ράγες, έχουν καθορισμένα δρομολόγια και συγκεκριμένα ωράρια, ενώ τα αεροπλάνα ακολουθούν αυστηρά πρωτόκολλα απογείωσης και προσγείωσης. Αυτή η κανονικότητα μειώνει την αβεβαιότητα, η οποία έχει συνδεθεί με αυξημένο άγχος στον αυτισμό (South, Ozonoff & McMahon, 2005).

Εξίσου σημαντική είναι η αισθητηριακή διάσταση. Τα τρένα και τα αεροπλάνα προσφέρουν έντονα και επαναλαμβανόμενα ερεθίσματα: ρυθμικούς ήχους, οπτικά μοτίβα, δονήσεις και ταχύτητα.

Για πολλά παιδιά αυτά τα ερεθίσματα είναι προβλέψιμα και κατευναστικά, προσφέροντας αίσθηση σταθερότητας και ευχαρίστησης (Autism Parenting Magazine, 2021).

Η έρευνα δείχνει επίσης προτίμηση προς μη κοινωνικά ερεθίσματα. Στη μελέτη των Scheerer et al. (2021), παιδιά με αυτισμό έστρεψαν την προσοχή τους περισσότερο σε εικόνες με τρένα σε σχέση με εικόνες προσώπων, γεγονός που υποδηλώνει ότι τα λιγότερο αμφίσημα και περισσότερο δομημένα ερεθίσματα μπορεί να είναι πιο ελκυστικά.

Η ποικιλία μοντέλων και τεχνικών χαρακτηριστικών στα τρένα και στα αεροπλάνα επιτρέπει, επίσης, την κατηγοριοποίηση και τη συστηματική οργάνωση πληροφοριών, κάτι που ταιριάζει με τα γνωστικά μοτίβα πολλών ατόμων στο φάσμα.

Η Winter-Messiers (2007) υπογραμμίζει ότι η ενσωμάτωση αυτών των ειδικών ενδιαφερόντων σε μαθησιακές δραστηριότητες ενισχύει το κίνητρο και τη συμμετοχή, παρέχοντας σημαντικά οφέλη σε εκπαιδευτικό και θεραπευτικό πλαίσιο.

Βιβλιογραφικές αναφορές

• Autism Speaks (2020). Special interests and autism.

• South, M., Ozonoff, S., & McMahon, W. M. (2005). Repetitive behavior profiles in Asperger syndrome and high-functioning autism. Research in Autism Spectrum Disorders, 19(2), 140–155. DOI: 10.1016/j.rasd.2005.04.002

• Autism Parenting Magazine (2021). Why do autistic children love trains?.

• Scheerer, N. E., et al. (2021). Attention capture by trains in children with autism spectrum disorder. Frontiers in Psychology, 12, 668795. Link.

• Winter-Messiers, M. A. (2007). From tarantulas to toilet brushes: Understanding the special interest areas of children and youth with Asperger syndrome. Remedial and Special Education, 28(3), 140–152. DOI: 10.1177/07419325070280030301